Naar de kern van elektriciteit

Er gaat al bijna een jaar lang geen dag voorbij of elektriciteit is onderwerp van gesprek: gaan we voldoende hebben? Hoeveel kost het? Wanneer gaat de prijs dalen? De oorlog in Oekraïne heeft ons bewust gemaakt van onze kwetsbaarheid, onze afhankelijkheid en algemeen van wat er in de elektriciteitsmarkt op het spel staat. Voordat onze facturen pijlsnel de hoogte in gingen, waren we ons er nauwelijks van bewust hoeveel kWh aan elektriciteit we jaarlijks verbruikten. We wisten ook vaak niet welke energiemix gebruikt werd voor onze energievoorziening thuis. Maar de facturen die we maandelijks krijgen, zijn dan ook allesbehalve duidelijk. En je moet heel wat moed bij elkaar rapen wil je de finesses ervan trachten te doorgronden.

De Russische invasie in Oekraïne heeft de zaken grondig veranderd, want de sterke stijging van onze voorschotten en de publicatie van de superwinsten die elektriciteitsproducenten en -verkopers realiseren, hebben ons doen nadenken. Het is moeilijk om niet even stil te staan bij dat banaal maar tegelijk onmisbaar goed…  

En wat met onze planeet?

De strijd tegen de klimaatopwarming lijkt sinds de start van het conflict deels te zijn opgegeven. De angst voor een tekort aan elektriciteit heeft een aantal landen er immers toe aangezet hun oude steenkoolcentrales opnieuw te openen. Hoe geraken we hier wijs uit, hoe weten we wie het meest vervuilt en wie erin slaagt op koers te blijven door een zo milieuvriendelijk mogelijke elektriciteit te produceren? Het is een belangrijk onderwerp, want we horen onophoudelijk praten over nieuwe initiatieven die onze steden schoner moeten maken. Laten we even kijken hoe milieuvriendelijk de elektriciteit die we verbruiken wel is zodat we er een beter beeld van krijgen.

De ‘electricity map’ 

Ons onderzoek heeft ons geleid naar de ontdekking van een indicator die enorm veel informatie bevat: de ‘electricity map’. Met die tool kun je realtime de herkomst van de elektriciteit en de hoeveelheid uitgestoten CO₂ voor de productie ervan in beeld brengen. De tool is vooral waardevol omdat hij wereldwijd voor tal van landen beschikbaar is en het mogelijk maakt in te schatten hoeveel het ene land vervuilt vergeleken met het andere. Surf er even naartoe en je begrijpt het meteen.

Zo kunnen we bijvoorbeeld beter vatten waarom landen zoals Spanje en Portugal zich aan de Europese regels rond de prijsberekening van elektriciteit hebben kunnen onttrekken. We zien ook zeer goed welke landen slechts weinig CO₂ uitstoten bij hun elektriciteitsproductie, en welke de slechte leerlingen van de klas zijn …

Goede en slechte leerlingen

Iets om over na te denken, zeker als we de economische prestaties van de verschillende landen in 2023 met elkaar gaan vergelijken! Zo’n tool laat ook toe een beetje afstand te nemen van de debatten die in sommige landen worden gevoerd om bijvoorbeeld zoveel mogelijk automobilisten ertoe aan te zetten elektrisch te rijden, terwijl ze zeer goed weten dat niet iedereen zich zo’n elektrische wagen kan veroorloven. De herkomst van de elektriciteit en de door elektriciteit veroorzaakte vervuiling per land lijken veel belangrijkere factoren te zijn.