Inflatie: voorbij de piek?

In augustus 2020 was de Belgische inflatie negatief. Volgens Eurostats favoriete HICP-index (geharmoniseerde consumptieprijsindex) daalden de prijzen over de daaraan voorafgaande twaalf maanden met bijna 1%: één van de laagste cijfers ooit gemeten. De daling van het totale prijspeil was een gevolg van de economische heropstart na de eerste golf van lockdowns. Zo had onder meer de timing van de soldenperiode een neerwaarts effect op de jaar-op-jaarcijfers.

Twaalf maanden later, op het einde van de zomer van vorig jaar, schoot de inflatie plots de lucht in. De normaliserende olieprijzen stuwden de totale inflatie een stuk hoger. Sindsdien bedroeg de gemiddelde maandelijkse inflatie ruim 1%. In juni en augustus werd met 10,5% een nieuw record gevestigd. De ECB schoot ondertussen in actie en ging op de monetaire rem staan.

Ligt de piek van de inflatie nu achter ons of breken we dit jaar nog records?

Inflatie en inflatie

In ons land volgen we naast de HICP ook de ‘klassieke’ CPI, de consumptieprijsindex. Die wordt maandelijks gepubliceerd door het Planbureau. In zijn meest recente vooruitzichten gaat het bureau uit van een jaarinflatie van 9,4% voor dit jaar. Ook volgend jaar blijft de inflatie met 6,5% erg hoog. Eind december zou het prijspeil nog altijd meer dan 3% hoger liggen dan twaalf maanden daarvoor.

Om de CPI te voorspellen, loont het om een stapje hoger in de productieketen te kijken: hoeveel stegen de productieprijzen? En verwachten de bedrijven die door te rekenen? Zo kan een relatief eenvoudig model ons helpen te voorspellen of de inflatie zal versnellen of vertragen (zie deze eerdere bijdrage)

Productieprijzen doorrekenen

De productieprijsindex (PPI) vertoont in de laatste waarneming een opvallende daling. De jaarlijkse aangroei valt terug van 40% tot een nog steeds fikse 34%. In vergelijking met vorige maand daalde de index met bijna 1%. Een kleine daling weliswaar, maar een duidelijke breuk met de gemiddelde maandelijkse aangroei van meer dan 2% gedurende 25 opeenvolgende maanden.

Daarnaast zijn bedrijven stilaan minder geneigd om de prijzen voor de eindgebruikers te verhogen. Uit een maandelijkse bevraging bleek dat in alle sectoren netto genomen minder bedrijven de komende drie maanden een prijsverhoging voorzien. De onderstaande grafiek vat deze evolutie samen voor de bouwsector en de kleinhandel.

Wat brengt de toekomst?

Als we kijken naar de vertragende productieprijsinflatie en de intenties van bedrijven, dan behoort een afremming van de CPI ook tot de mogelijkheden. De onderstaande grafiek toont hoe het model zich sinds de start van de pandemie redelijk goed staande hield. De stippellijn toont de verwachte daling van de CPI over de komende twee maanden met zo’n halve procentpunt per maand *.

* Die verwachting is gebaseerd op de huidige beschikbare informatie. En meer nog dan anders is er grote onzekerheid rond de puntschattingen die het model oplevert.