Consumeer zoals in 2009

Onze laatste nowcast, gebaseerd op geaggregeerde transactiedata tot en met vorige week, bevestigt de positieve groei waar we vorige maand over berichtten. De Belgische economie zou in de eerste drie maanden van dit jaar met zo’n 0,3% groeien. Maar achter die redelijk gematigde vooruitzichten gaat een complexere realiteit schuil.

Q4 2022

De Nationale Bank publiceerde vorige maand al de finale bbp-cijfers voor het laatste kwartaal van vorig jaar. De economie groeide daarin met amper 0,1%, wat weliswaar beter was dan de gevreesde krimp.

De investeringen vielen verder terug en dat voor het derde opeenvolgende kwartaal. De bedrijfsinvesteringen, goed voor ruim twee derde van het totaal, daalden vorig jaar opnieuw tot onder hun pre-covidpeil. Diezelfde negatieve trend zien we terug bij de vastgoeduitgaven van de gezinnen en de overheidsinvesteringen.

Daarnaast vielen zowel export als import vorig kwartaal terug. Die vertraging staat in schril contrast met de eerste negen maanden van 2022. De waarde van de totale handel steeg gedurende het hele jaar immers met bijna 30%, en dat zowel voor in- als uitvoer. De Nationale Bank wijst in haar bulletin op het belang van de handelsstromen in minerale producten (olie, gas, …). Maar ook de chemische sector kreeg het moeilijker met negatieve groei voor zowel in- als uitvoer.

Q1 2023

Wat brengt de toekomst nu?

De ECB toont zich vastberaden om de rentevoeten verder op te trekken om het inflatiemonster te temmen. In België bedroeg de HICP voor februari 5,5%, waardoor de inflatie voor het eerst in 15 maanden onder de 6% uitkwam. Dat het prijspeil zo’n 3% onder de indexwaarde van oktober bleef is ook redelijk uniek. Een dergelijke snelle prijsdaling deed zich amper één keer eerder voor in de afgelopen 27 jaar: begin 2009.

Zoals in een vorige bijdrage aangehaald, biedt deze periode een interessant vergelijkingspunt.Ook op dat moment deed er zich immers een meervoudige loonindexatie voor, voor een groot deel van de bevolking. We zijn vooral benieuwd naar de impact daarvan op de private consumptie, de belangrijkste component van het bbp.

Wanneer we die private consumptie (in reële termen) uitzetten ten opzichte van het peil eind 2019 stellen we vast dat ze nog maar pas herstelde van de covid-lockdowns. De blauwe lijn toont hoe een extrapolatie van de trendgroei uit de pre-covidperiode er zou uitzien. Het lijkt ons echter zinvoller om voor de toekomstige consumptie de vergelijking met 2009 verder uit te diepen. In de vier kwartalen van dat jaar schoot de private consumptie omhoog met bijna 1% per kwartaal, in vergelijking met een trendgroei van zo’n halve procent.

Hoewel het verschil tussen beide lijnen vrij klein lijkt, is de impact zeer wezenlijk. Over heel 2023 bekeken zou het bbp van de economie die het groene traject volgt bijna 1% hoger uitkomen. Duimen dus voor een scenario zoals in 2009.

2023

Over heel het jaar rekenen we op een beneden gemiddelde groei van nét geen 1%, met een versnelling naar 1,7% in 2024. Dat scenario is echter, méér nog dan normaal, onderhevig aan neerwaartse risico’s.

Mocht de ECB meer moeite (denken te) ondervinden bij het neerslaan van de inflatie, dan zal ze bijna zeker agressiever op de monetaire rem gaan staan. De negatieve impact daarvan op de Europese en dus ook de Belgische economie brengt een scenario met 0- of zelfs negatieve groei voor het hele jaar dan wel héél dichtbij.