Het dilemma van de centraal bankiers

Het economische herstel dat 2021 kenmerkt, heeft tot enorme verstoringen in de bevoorradingsketens geleid en dat joeg dan weer nagenoeg overal de inflatie de hoogte in. Het kostte de centrale banken, die de economie sinds het begin van de coronacrisis sturen, veel moeite om de markten ervan te overtuigen dat ze de mechanismen monitorden en begrepen, en dat ze zouden ingrijpen als dat nodig was. De Fed heeft trouwens net aangekondigd dat ze vanaf midden november haar aankopen van schuldpapier elke maand met 15 miljard dollar zal afbouwen en zo haar 'corona-geldinjecties' tegen midden 2022 volledig zal stopzetten. Maar ze weigerde een timing te geven voor een eerste renteverhoging. Enkele weken geleden hadden andere centrale banken vergelijkbare beslissingen genomen. Ze verhoogden hun beleidsrente of schroefden hun liquiditeitsinjecties terug. Het gaat om de centrale banken van Australië, Canada, een aantal Oost-Europese landen en Zweden.

Een ander verhaal in de eurozone en het Verenigd Koninkrijk

In Europa, daarentegen, heeft de ECB pas bevestigd dat het nog verscheidene maanden zal duren voor er iets gebeurt. En in het Verenigd Koninkrijk hebben de markten op 4 november tot hun verbijstering begrepen dat er uiteindelijk niet richting renteverhoging werd gedacht. Als verklaring voor die beslissing zei de gouverneur van de Bank of England dat in het huidige stadium niet zozeer de stijging van de prijzen van belang was, maar wel het verloop van de arbeidsmarkt. Zoals in veel andere landen werd de corona-werkloosheidssteun op 30 september afgeschaft. Tegen de achtergrond van een tekort aan arbeidskrachten in verscheidene economische sleutelsectoren, komt het er nu op aan te kijken wat de werknemers zullen doen: solliciteren in knelpuntsectoren? Of thuisblijven uit angst voor het virus dat sedert enkele weken weer meer en meer mensen besmet?

Worden de cijfers van de werkloosheid en de arbeidsparticipatie belangrijker voor de centrale banken dan die van de inflatie? 

Vanwaar die ommezwaai?

Misschien geeft de verandering in de houding van de Bank of England wel aan dat de inflatoire spanningen een tijdelijk probleem zijn. Verschillende indicatoren wijzen in elk geval in die richting en het IMF bevestigt die analyse. Het baseert zich daarvoor op het feit dat het economische herstel overal aan het normaliseren is, met in het derde kwartaal beduidend meer gematigde groeicijfers dan in het tweede, en op de vaststelling dat de scherpe prijsstijging als gevolg van schaarsten het moreel van de bedrijfsleiders overal aan het ondermijnen is.

Kortom, zelfs al hebben de meeste centrale banken overal ter wereld een doelstelling op het vlak van prijsstabiliteit, toch lijkt het erop dat de coronacrisis hen dwingt om anders naar de economie te kijken. Het spectaculaire herstel van de vraag in 2021 deed de prijzen op hol slaan door gigantische bottlenecks in de bevoorradingsketens. En het zijn die bottlenecks die nu het herstel dreigen te saboteren, als een slang die zichzelf in de staart bijt. De centraal bankiers moesten in 2008 al wereldwijd het financiewezen redden en in maart 2020 voorkomen dat de wereld wegzakte. Ze deden dat met ongekende steunmaatregelen om de gevolgen van een nooit geziene gezondheidscrisis ongedaan te maken. Wordt het nu hun verantwoordelijkheid de wereldwijde bevoorradingsproblemen op te lossen? Zo ja, dan zullen ze in de verleiding komen om het monetaire beleid te verstrakken, zoals we onlangs al in verschillende landen gezien hebben, om de kalmte terug te brengen. Zo nee, dan zullen ze het voorbeeld van de Bank of England en de ECB volgen, met het risico dat het onevenwicht tussen vraag en aanbod de prijzen nog meer schade toebrengt. Een onmogelijke keuze.