Faillissementen: de bank voor de centrale banken trekt aan de alarmbel

De Bank voor Internationale Betalingen (BIB) is de bankier van de centrale banken. Het is onder meer haar taak om toezicht te houden op het verloop van de financiële markten en te beoordelen welke middelen ingezet moeten worden om de risico’s van een financiële crisis te vermijden. In dat kader houdt ze de schuldenlast en de kwaliteit van de debiteuren voortdurend in de gaten. De BIB trok onlangs aan de alarmbel over de faillissementen die wereldwijd op ons afkomen. En ze staat daarin niet alleen.  

De banken stonden paraat

Volgens de recentste studie van de BIB zou het ergste op het vlak van faillissementen nog moeten komen. Voorlopig blijft het aantal nog beperkt, maar dat is grotendeels te danken aan de massale steun van regeringen en financiële overheden. De leningen met staatsgarantie, die de banken in veel Europese landen verstrekken, hebben het mogelijk gemaakt om de cashflow van de bedrijven op peil te houden, zodat ze de eerste maanden van de coronacrisis zonder al te veel problemen konden doorkomen.

De BIB benadrukt dat de versoepeling van de prudentiële eisen door de bankentoezichthouders, de financiële instellingen in staat gesteld heeft om op ruimere schaal kredieten te verlenen, wat gezien de kracht van de ‘coronaschok’ een zeer goede zaak is.

Faillissementen en een stijging van de werkloosheid in het vooruitzicht

Toch meent de BIB dat het maar een kwestie van tijd is voor de situatie op het gebied van faillissementen, en dus van werkloosheid, verslechtert, gelet op de omvang van de schok. Volgens haar ramingen zou het aantal faillissementen in 2021 wel eens met 20% de hoogte kunnen inschieten tegenover 2019, waardoor de werkloosheid versneld zou toenemen. De BIB heeft immers berekend dat de werkloosheid drie keer sterker stijgt als de daling van het BBP gepaard gaat met een vergelijkbare opwaartse beweging van de faillissementen.

In België verwacht de BIB dat het aantal faillissementen over de periode 2020-2021 met gemiddeld 18% zal aangroeien tegenover 2019. Het is interessant vast te stellen dat verscheidene andere centrale banken, waaronder de Banque de France, deze week dezelfde bezorgdheid over de te verwachten wanbetalingen geuit hebben. Ook ratingbureau Moody’s publiceerde recent een rapport waaruit blijkt dat steeds meer ondernemingen ‘zombiebedrijven’ geworden zijn – dat ze met andere woorden alleen overleven dankzij de lage rente en de steun van regeringen en banken. Volgens Moody’s is 15% van de beursgenoteerde bedrijven in 14 rijke landen een zombie, tegenover amper 4% op het einde van de jaren 80.

Verdubbeling van de wanbetalingsgraad bij de meest kwetsbare bedrijven

De BIB legt in haar studie ook uit dat de faillissementen doorgaans twee jaar na het uitbarsten van een crisis hun piek bereiken. De wanbetalingsgraad van de bedrijven die het grootste risico lopen, is trouwens al verdubbeld tegenover de periode voor de crisis. Volgens Moody’s ging hij van 3,2% naar 6,4% en het bureau sluit een stijging tot 15% tegen maart 2021 niet uit.

Opgelet voor overdracht naar de banksector

De BIB wijst ook op het gevaar dat de zaken verder zullen verslechteren in geval van overdracht naar de banksector. De banken stonden paraat om de bedrijven in het begin van de crisis van kredieten te voorzien en dat is een zeer goede zaak. Toch hebben ze in het eerste halfjaar recordbedragen aan voorzieningen voor eventuele wanbetalingen moeten aanleggen. Op dit ogenblik vertegenwoordigen de voorzieningen voor achterstallen 8% van het eigen vermogen van de grote banken. Dat is vier keer meer dan in 2019. En ten slotte maakt de BIB zich ongerust over de eventuele impact van een nieuwe verslechtering van de kredietkwaliteit op de balansen van de banken. Die moeten immers ook in de toekomst in staat blijven om de bedrijven ter hulp te komen. De kwartaalresultaten van de banken worden binnenkort gepubliceerd … Dan wordt het plaatje wellicht duidelijker.