Vastgoedmakelaars aan banden
In oktober daalde de vastgoedprijzen in de 70 belangrijkste Chinese steden voor de tweede opeenvolgende maand. Andere vastgoedindicatoren kleuren eveneens vuurrood. Vastgoed staat direct en indirect in voor bijna een kwart van de Chinese economie. De Chinese leiders zitten met de handen in de haren.
De crisis is een zelf aangebrachte wonde. Vastgoed werd de voorbije decennia gebruikt als overdrukventiel: vertraagde de Chinese economie, dan zorgde stimuli in de vastgoedmarkt voor extra zuurstof. Groeide ze te snel, dan werd druk afgelaten. Ondertussen staken vastgoedmakelaars en -ontwikkelaars zich in de schulden om te voldoen aan de snel groeiende vraag.
De schuldgraad in de sector is nu zo fors gestegen dat de overheid vorig jaar besliste selectief de kredietkraan dicht te draaien. Vastgoedontwikkelaars moeten voldoen aan drie solvabiliteits- en liquiditeitsratio’s om nog kredieten te verkrijgen. Bij de banken geldt er een limiet voor de blootstelling aan vastgoed en hypotheekleningen.
Vastgoed is cruciaal voor de consumptie. 90% van de Chinezen is vastgoedeigenaar. Raken aan de waarde van hun huis impacteert de bestedingen. De maatregel past ook in een aangepaste langetermijnplan voor de economie. In plaats van eenduidige focus op sterke groei van de economie streeft de Partij naar een meer evenwichtige, kwalitatieve groei. Bij een dalende arbeidspopulatie is forse groei niet langer noodzakelijk. Begin 2000 moesten nog jaarlijks 15 miljoen nieuwe arbeiders in de arbeidsmarkt geabsorbeerd worden.
Vastgoed zoog ook te veel kredieten aan. Die kredieten kunnen dan niet toegekend worden aan beloftevolle sectoren in innovatie en technologie, de groene sector enzovoort. De hogere lonen die daar worden verdiend, zorgen niet alleen voor een groter aandeel van loon in de economie maar ook voor meer consumptie ten nadele van investeringen. Ook dat is een streefdoel voor China.
Geluk bij een ongeluk
‘Grijze neushoorns’ noemt men de onder schulden kreunende vastgoedontwikkelaars. Je erkent het gevaar, je ziet het op je afkomen, maar je kan het moeilijk vermijden. De Communistisch Partij wist dat een kredietverstrakking pijn zou doen, maar er was geen andere keuze voor het waarborgen van de langetermijnstabiliteit van het land. De groeivertraging gaat nu sneller dan verwacht. Tijdens het derde kwartaal van dit jaar groeide China nauwelijks.
De vastgoedontwikkelaars krijgen het alsmaar moeilijker om zich te financieren op de financiële markt. De rente op Chinese rommelobligaties is opgelopen van minder dan 10% naar 30%. De overheid moet tussenbeide komen om faillissementen en een neerwaartse spiraal te voorkomen. Maar het signaal dat China naar een ander groeiprofiel evolueert, mag niet verloren gaan.
Daarom heeft de overheid lichte versoepelingen toegestaan aan de uitgezette ‘Rode Lijnen’. Verder zal ze met een meer stimulerend fiscaal beleid de economische groei ondersteunen. Desondanks zal de vastgoedcrisis sporen nalaten op het prijsniveau binnen en buiten de Chinese economie.
Een – overdreven – vuistregel stelt dat China 50% van de meeste grondstoffen verbruikt. Een forse vertraging van de Chinese vastgoedontwikkeling zal drukken op de prijzen van grondstoffen. Een goedkopere renminbi geeft de Chinese export een duw in de rug.
De centrale bankiers in de andere landen zijn voor één keer niet rouwig om een vertraging van China. Een deflatoir China is een onverwachte bondgenoot in het naar omlaag halen van de globale torenhoge inflatie. Dalende grondstoffen vertalen zich in dalende prijzen voor afgewerkte producten. Goedkopere importprijzen voor Chinese goederen drukken eveneens het algemeen prijzenpeil. Centrale bankiers kunnen de rente mogelijk langer laag houden en blijven argumenteren dat de hoge inflatie van voorbijgaande aard is. De Chinese vastgoedcrisis zou deze keer zo wel eens een geluk bij een ongeluk kunnen blijken.