Stelen robots écht onze jobs?

In theorie spelen er dan twee effecten.

Enerzijds vervangen de robots de duurdere arbeidskrachten. Daardoor daalt de tewerkstelling en kunnen de betrokken bedrijven hun kosten drukken. Anderzijds kan de productvraag gaan stijgen als gevolg van de lagere prijs die producenten nu maar nodig hebben om hun winstmarge te bewaren. Die hogere vraag kan opnieuw zorgen voor een toegenomen tewerkstelling.

Acemoglu zag duidelijk hoe in de VS het eerste effect domineerde.

Elke extra robot per 1000 werknemers ging er gepaard met een loondaling van 0.25-0.50% en een daling van de tewerkstelling (als deel van de totale populatie) met 0.18-0.34 procentpunt. In de VS lijkt de robotsering dus wel degelijk slachtoffers te maken, maar zien we dat zelfde beeld in andere landen?

Onderzoekers Woessner, Dauth, Findeisen en Sudekum bekeken de situatie voor Duitsland, in een zopas verschenen paper.

Onderstaande grafiek toont het aantal Industriële robots per 1000 werknemers in Duitsland, Europa en de Verenigde Staten. Daarop is duidelijk te zien hoe het aantal robots in Duitsland bijna verdubbelde sinds 2000.

Uit de studie bleek echter dat het effect op de tewerkstelling over de beschouwde periode neutraal was.  De kans op job-behoud nam zelfs toe voor werknemers in bedrijven die inzetten op robotisering. Wel zagen medewerkers met een gemiddeld vaardigheidsniveau hun salaris afnemen bij toenemende automatisering. Dit effect speelde minder voor laaggeschoolden en zelfs helemaal niet voor hooggeschoolden. Die laatste groep zag haar verdiensten erop vooruitgaan, volgens de auteurs omwille van hun complementariteit met de nieuwe technologieën.

De studie suggereert dat de Duitse arbeidsmarkt beter bestand bleef tegen de komst van de robots owv culturele factoren. Zo zou er een collectief besef zijn dat het aanvaarden van vaak flexibele loonsakkoorden een stabielere tewerkstelling kan garanderen.

De auteurs concluderen dat het aandeel van arbeid in het nationale inkomen wel degelijk afnam door robotisering en dat kan leiden tot meer ongelijkheid.Moeten we dan toch het basisinkomen overwegen?

(*) definitie: Volgens International Federation of Robotics als “an automatically controlled, reprogrammable, and multipurpose [machine]”