Op de arbeidsmarkt, in dit tranendal
De (semi-)wekelijkse bedrijfsbevraging die de Nationale Bank houdt geeft een inkijk in hoe de verschillende bedrijven hun arbeidskrachten organiseerden. Zoals te zien is op de onderstaande grafiek was bijna 40% van de werknemers* voltijds aan het telewerken begin april. Dat is een gigantische toename: in 2017 gaf immers maar 17% van de werknemers aan “occasioneel thuis te werken” (zie deze eerdere bijdrage door Arne Maes). Menig technoloog klopte zich op de borst – de voorspelde thuiswerkkantoren werden eindelijk realiteit. Video chat bedrijven** zagen hun aandelen stevig stijgen en er blijkt zoiets als een “tuinkantoor” te bestaan.
Nu, bijna twee maanden verder zou nog slechts één op zes voltijds aan het telwerken zijn. Goed 17% van de werknemers werkt afwisselend thuis en op kantoor, de meerderheid werkt zelfs gewoon opnieuw “full time” op kantoor. Het voltijds telewerken was een interessant experiment maar op korte termijn lijkt het hoogstens de integratie van occasioneel telewerk een duwtje in de rug te hebben gegeven.
Tijdelijke werkloosheid
Het tijdelijk werkloosheidsstatuut biedt werknemers bescherming bij overmacht of economische redenen . Als gevolg van de Covid-19 crisis werd de vergoeding binnen de tijdelijke werkloosheid verhoogd naar 70 %. Daarnaast werden de voorwaarden voor goedkeuring van dit type werkloosheid versoepeld en verlengd in de tijd. Uit een studie van de Nationale Bank bleek dat de vervangingsratio van de bijbehorende uitkering op zo’n 70% van het netto-inkomen uitkwam voor een gemiddelde werknemer.Voor lagere lonen zou het netto-inkomensverlies op jaarbasis zelfs “qua onbestaande” kunnen zijn, omwille van de belastingvermindering voor vervangingsinkomens.
Voor de maand april gaf minister Muylle aan dat er zo’n 1.2 miljoen tijdelijke werklozen waren. In mei nam dit aantal af tot iets minder dan één miljoen. Het is weinig verrassend dat tijdelijke werkloosheid vooral veelvuldig voorkomt bij bedrijven uit de eventsector en in de Horeca, waarbij vooral die laatste de voorbije weken sterk afnam.
Die – op het eerste zicht – gunstige evolutie lijkt zich door te zetten in bovenstaande grafiek. Het aandeel werknemers in tijdelijke werkloosheid zou in juni met 15% nog maar half zo hoog liggen als in april. Dat lijkt een positieve ontwikkeling, tenminste als tijdelijke werkloosheid effectief een wachtpost is om de tewerkstelling te hervatten.
Minder tijdelijke werkloosheid
In de eerdere versies van haar survey bevroeg de NBB ook de intenties van bedrijven om werknemers bij afloop van hun tijdelijke werkloosheid opnieuw aan te nemen. De bevraagde bedrijven schatten in dat zo’n 20% van tijdelijke werklozen finaal werkloos zal gaan worden. In een “worst case scenario” zou het dus gaan om zo’n 200 000 extra werklozen.
Wij gaan uit van een geleidelijke afbouw van de tijdelijke werkloosheid. Daardoor zou deze begin 2021 – wanneer vermoedelijk de huidige versoepelingsmaatregels worden teruggeschroefd – terugvallen op het lange termijngemiddelde***. In dat scenario zou de werkloosheidsgraad eind dit jaar uitkomen op meer dan 9%, het hoogste peil in meer dan 16 jaar. De situatie verbetert nadien gestaag maar eind 2021 zouden er nog steeds ruim 100 000 werklozen meer zijn dan eind vorig jaar.
* Het gaat hierbij uiteraard over een steekproef. Een overzicht van de deelnemende bedrijven per sector kan steeds worden teruggevonden in het laatste tabblad van de gedetailleerde cijfers die de NBB publiceert. De laatste versie kan hier worden teruggevonden.
** Niet enkel het aandeel van Zoom Video Communications, Inc., bekend van het videoplatform Zoom deed het goed. Dat zij als ticker “ZM” meekregen, en niet “ZOOM” leek ook Zoom Technologies Inc. (geen relatie) danig ten goede te komen. Met dank aan Matt Levine, een absolute aanrader.
*** we drukken de tijdelijke werkloosheid hier uit als een percentage van de totale tewerkstelling. Sinds begin 2011 lag dit percentage gemiddeld op 2.5%.
