De Chinese demografische bom

Daling van de bevolking met 50 procent tegen 2100

Met een stijging van het bbp van nauwelijks drie procent in 2022 liet China een van de zwakste groeipercentages optekenen buiten de covidperiode.

Toch moet het land zich vooral zorgen maken over het feit dat zijn bevolking veel sneller vergrijst dan verwacht. Dat riskeert alle hoop op een herstel in gevaar te brengen, iets wat zich in Japan al meer dan dertig jaar voordoet. Voor het eerst sinds de grote hongersnood van 1961 is in 2022 de Chinese bevolking effectief gekrompen. En als het in dat tempo voortgaat, wordt verwacht dat er tegen eind deze eeuw beduidend minder inwoners zullen zijn. Volgens de laatste toekomstverwachtingen van de VN is de Chinese bevolking goed op weg om met ruim 1 procent per jaar te dalen. Dat zou tegen 2100 leiden tot een daling van meer dan 580 miljoen inwoners. Een daling met de helft dus!

Het is duidelijk dat de stopzetting zeven jaar geleden van de eenkindpolitiek niet overtuigt. Bovendien blijft het geboortecijfer dalen. Het eenkindbeleid, dat ruim veertig jaar van kracht was, heeft ook geleid tot een selectie van de bevolking waardoor er vandaag te weinig vrouwen zijn vergeleken met het aantal mannen. Dat houdt in dat er in de toekomst nog minder kinderen zullen worden geboren. Chinese gezinnen vinden de kosten voor de opvoeding van een kind te hoog om voor een tweede kind te durven gaan (opleiding, gebrek aan kinderopvang, buitensporige huizenprijzen).

Pensioensysteem dringend aan herziening toe

China zal zeer snel te maken krijgen met een beleidsprobleem dat elders in de wereld, vooral dan in Europa, goed gekend is. Het zal namelijk zijn pensioensysteem moeten hervormen omdat het geen rekening houdt met de demografie. Vandaag gaan mannen op 60 jaar met pensioen en vrouwen op 55 jaar. Maar de actieve bevolking (= de mensen in de juiste leeftijdscategorie om te werken dus) daalt nu al en dat gaat de volgende jaren alleen maar verergeren. Net zoals in sommige Europese landen zal het onevenwicht tussen actieven en inactieven de overheidsuitgaven voor pensioenen doen stijgen tot een onhoudbaar niveau. Ook de Chinezen zullen dus langer aan de slag moeten blijven.

Strategiewijziging een must om de groei te redden

Deze bedreiging heeft ook gevolgen voor de rol van China in de wereld, want het land zal het behoud van zijn groei niet meer kunnen baseren op de ontwikkeling van zijn binnenlandse consumptie, zoals Xi Jinping vele jaren voor ogen had. Integendeel, China zal zoveel mogelijk op de exportmarkt moeten inzetten wil het zijn economische groei op een voldoende hoog niveau houden.

Een serieuze ommekeer als je nagaat welke maatregelen jarenlang werden genomen om de koopkracht van de bevolking te doen stijgen (makkelijkere toegang tot kredietverlening, lagerentebeleid, opwaardering van de lonen en uitbreiding van de sociale zekerheid)!