Corona Economics (9) - Crisissen: zo verschillend maar toch gelijk

De voorbije twee decennia deden vier belangrijke crisissen onze contreien aan. Voor deze crisis was er de Grote Financiële Crisis van 2008. Die werd veroorzaakt door de crash van de Amerikaanse huizenprijzen en de ineenstorting van de markt van herverpakte hypotheken. Ook heel wat Europese banken werden in hun hart geraakt door hun blootstelling aan dergelijke obligaties. Nationale overheden snelden ter hulp, want uiteindelijk in Europa uitmondde in een nieuwe crisis in 2010, deze van de eurozone zelf.  

De explosie van de internetzeepbel dateert van midden 2000. Beleggers en bedrijven geloofden, en investeerden, te veel in de wonderen van de gehypte nieuwe economie. Toen de opbrengsten te lang uitbleven, onder meer omdat de infrastructuur voor die internet- en netwerkeconomie nog niet was uitgerold, kregen beleggers hoogtevrees en rende ze naar de nooduitgang. 

Wat zijn de verschillen?

Zowel de internetzeepbel als de bankencrisis kunnen gecategoriseerd worden onder financiële crisissen. Bij de eerste was het een zeepbel die explodeerde. De overinvestering in die nieuwe technologieën hield de bedrijfsinvesteringen de daaropvolgende jaren op een laag pitje. De economische schok viel al bij al nogal mee waardoor de consument snel opnieuw zich herstelde.

De financiële crisis van 2008 was een zware bankencrisis en zinderde veel langer na. Het krediet van de banken kan je vergelijken met de aders in het menselijk lichaam langs waar zuurstofrijk bloed naar alle delen van het lichaam wordt getransporteerd. Verstoppen die aders, dan sterft ook het lichaam, in dit geval dus de economie, af. De kredietverstrekking werd teruggeschroefd door de slechte situatie waarin banken zich bevonden. Noch de bedrijven noch de consument geraakte gemakkelijk aan krediet. Dat voorkwam een snelle heropleving van de economie.

Vandaag beleven we geen financiële crisis. De huidige crisis is uniek in de zin dat een externe schok een volledige bevriezing van de economie heeft veroorzaakt. De handel viel stil. Werknemers, die terzelfder tijd ook consumenten zijn, werden verplicht thuis te blijven. Bedrijven moesten de deuren sluiten en / of zagen hun verkopen ineenstorten. Het aanbod van talrijke producten en diensten kwam tot stilstand, en dat gold eveneens voor de vraag naar vele producten. De geleidelijke heropening tijdens de komende weken zal duidelijk maken hoe snel het economisch leven deze keer terug op gang komt.

Wat zijn de Gelijkenissen?

De oorzaak van deze crisis verschilt dus grondig van de andere crisissen. Maar het herstel komt altijd min of meer op hetzelfde neer. Hoe snel keert het vertrouwen terug. Is er geen vertrouwen in een verbetering van de situatie bij de bedrijven en de gezinnen, dan gaan beiden minder uitgeven. Gezinnen sparen meer, bedrijven investeren minder. De overheid kan via investeringen een stuk compenseren, maar niet alles. Door de dalende vraag, wordt de productie op een lager pitje gezet, mensen worden ontslagen, de werkloosheidsgraad gaat de hoogte in en die mensen gaan nog minder uitgeven.

Die negatieve spiraal merk je ook vandaag. De winst van de bedrijven droogt op waardoor ze investeringen uitstellen. Ook burger zien de toekomst somberder tegemoet. Wordt technisch ontslag geen definitief ontslag als de huidige situatie nog lang voortduurt? Men spaart wat meer, wat op zich niet slecht is, maar al iedereen dat doet, dan wordt die vrees voor moeilijke tijden een ‘self-fulfilling profecy’. Daarbovenop komt de angst om besmet te geraken, wat ons tegenhoudt om de draad van ons oude leven terug op te nemen.

Het herstellen van het vertrouwen, het geloof in de goede afloop, is cruciaal in elk herstel. Keynes verwees naar de ‘animal spirits’ die aangewakkerd moeten worden. Enkel dan zullen consumenten hun beurs weer volop openen. Enkel dan zullen bedrijven weer investeren en ondernemers weer ondernemen. Het verschil met de vorige crisissen is dat we deze keer daarvoor een vaccin nodig hebben. Maar met tientallen paarden in de ontwikkelingsrace, is de kans groot dat er minstens één winnaar tussen zit.

Stay safe en tot binnenkort !