Menu
Macro-economie
20.05.2020
Koen De Leus Chief Economist

Corona Economics (7) - De herstart biedt mogelijkheid voor een meer duurzaam groeipad

Nu de economie zich langzaam heropent, stelt zich de vraag of alles binnenkort terug wordt zoals voorheen. Maar is dit wenselijk? Covid-19 is de zoveelste waarschuwing dat we ons op een onhoudbaar groeipad bevinden. Laten we daarom van de ‘restart’ knop van de economie een ‘reset’ maken en ons groeipad aanpassen. Maar hoe pakken we dat aan, met zoveel noden en zo weinig geld?

Corona tegen klimaatopwarming

Corona heeft ertoe geleid dat de vervuiling op sommige plaatsen, en vooral dan in stadscentra, aanzienlijk is teruggevallen. De CO2-uitstoot is gedaald met 8%, maar jammer genoeg draagt dit weinig bij aan de strijd tegen de klimaatopwarming. Het haalt het CO2-niveau dat nu reeds in de atmosfeer zit niet naar beneden.

Corona vergroot wel het algemeen bewustzijn van de schade die we door ons hectisch leven aanrichten aan onze planeet. Dit positief momentum moeten we grijpen om voor de lange termijn een meer duurzaam groeipad uit te stippelen. De keuze is niet tussen economie of klimaat. Gaan voor economie én klimaat is perfect mogelijk, ondanks de hoogoplopende overheidsschulden.

Biodiversiteit

De Green Deal blijft het speerpunt van de nieuw te varen koers. Via de Europese Green Deal kan de EU inzetten op het bestrijden van de oorzaak van nieuwe epidemieën. Ontbossing, verlies van biodiversiteit en klimaatverandering maken pandemieën immers waarschijnlijker. Ontbossing brengt wilde dieren dichter bij de menselijke populatie, waardoor de kans groter wordt dat virussen overgaan van mens op dier. De klimaatopwarming verhoogt de kans op nieuwe virussen. Er zijn ook wetenschappelijke indicaties dat blootstelling aan meer vervuiling het covid-19-virus dodelijker maakt.

Ten tweede helpt de verhoogde publieke bezorgdheid over gezondheid om versneld in te zetten op klimaat-neutrale vervoersmodi. Dit maakt ook deel uit van de Green Deal. De daling van de olieprijs wordt door sommigen gezien als een obstakel voor een versnelde transitie naar hernieuwbare energie. Anderzijds is die lage prijs het ideale tijdstip om de volgens het IMF jaarlijkse 5.200 miljard aan impliciete subsidies voor fossiele brandstoffen af te bouwen. De helft daarvan is het gevolg van een te lage brandstofkostprijs die de externe schade niet meerekent.

Verminder CO uitstoot

Verhoog die kostprijs en gebruik de opbrengst voor de uitbouw van een groenere infrastructuur en investeringen in een meer circulaire economie. Dwing noodlijdende bedrijven, waaronder luchtvaartmaatschappijen, in ruil voor een reddingsboei verbintenissen aan te gaan met betrekking tot een daling van hun CO2-uitstoot. Nieuw is dat niet: in 2008 bij de redding van de auto-industrie, verbond de sector zich ook tot het optrekken van de efficiëntiestandaarden. 

De versnelde digitalisering van de productie- en verkoopprocessen met telewerk en e-commerce zal eveneens zorgen voor een daling van de uitstoot. Dat geldt tevens voor de daling van het aantal zakenreizen. Zoom en Skype hebben aangetoond dat efficiënt vergaderen ook mogelijk is van op afstand.

Groene leningen

Verder moet het gebruik van “green bonds’ gepromoot worden. Bedrijven kunnen bij hun zoektocht naar financiële middelen beroep doen op die groene leningen voor een heroriëntering naar een meer duurzaam ondernemingsmodel. Dat moet niet uit puur altruïsme. De publieke bewustwording voor de klimaatuitdaging is toegenomen. Groene leningen worden hier aantrekkelijker, wat op zijn beurt de financieringskost voor de bedrijven verlaagt. De uiteindelijke verduurzaming van het ondernemingsmodel verhoogt daarenboven de aantrekkelijkheid van de producten bij de consument.

Tot slot moet Europa haar transitie richting een koolstofneutrale economie onverminderd voortzetten. Investeringen in hernieuwbare energie – al dan niet inclusief kernenergie – passen in een vermindering van onze energieafhankelijkheid voor geïmporteerd gas- en olie. Die evolutie is op alle vlakken positief: voor onze gezondheid, het klimaat, ons industrieel weefsel en jobcreatie.

Never waste a good crisis

Covid-19 zal de toekomst van de mensheid niet bepalen. Dat gebeurt door vele afzonderlijke maar gerelateerde crises. Onze aarde is een ramp in wording door ons falen om duurzaam te leven en Covid-19 is een waarschuwing. We gebruiken de hulpbronnen van de aarde sneller dan ze kunnen worden hersteld en afval en vervuilende stoffen komen sneller vrij dan ze kunnen worden opgenomen.

‘Never waste a good crisis’, stelde Winston Churchill bij de oprichting van de Verenigde Naties na afloop van de Tweede Wereldoorlog. Uit elke crisis kan iets goeds komen en dat is nu niet anders. De heropstart van de economieën biedt een opportuniteit om het oude groeipad in te ruilen voor een meer duurzame weg. Als we de economie sluiten om ouderen te redden, dan moet het bij de heropening toch ook mogelijk zijn om het leven van de jongeren op lange termijn veilig te stellen? Laten we van de restart knop een complete reset maken, en het deze keer goed doen.

 

De opinies in deze blog zijn die van de auteurs en geven niet noodzakelijk het standpunt van BNP Paribas Fortis weer.
Koen De Leus Chief Economist
Koen De Leus (Bonheiden, 1969) behaalde zijn masterdiploma Handelswetenschappen aan de Economische Hogeschool Sint-Aloysius (EHSAL).Sinds september 2016 is hij Chief Economist bij BNP Paribas Fortis. Hij is ook gastdocent in ‘Behavioural Finance’ aan de EHSAL Management School. Koen publiceerde in 2017 zijn boek ‘De Winnaarseconomie: uitdagingen en kansen van de digitale revolutie’. In 2012 publiceerde Koen ‘De Gouden Beursleuzen’. In 2006 schreef hij ‘Naar Grijsland’ samen met Paul Huybrechts, over de sociale en economische uitdaging van de vergrijzing. Lees meer

Over het onderwerp