Brexit maakt plaats voor ‘bregret’
In de meest recente poll van begin februari vindt 54% van de Britten het verlaten van de Europese Unie een foute keuze. Amper een derde blijft de scheiding verdedigen; de rest weet het niet meer. Twee op de drie in de meest recente YouGov-poll stellen dat de Britse overheid de brexit helemaal verkeerd aanpakt. De economische malaise is groot.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voorspelt de traagste groei van alle grote geavanceerde landen tijdens de komende twee jaar. Die volgt op een inflatie die er sinds 2016 – het referendumjaar – constant hoger ligt dan in de eurozone. De prijzen van residentieel vastgoed dalen sinds het referendum. De Britse aandelenindex doet het vanaf dan veel slechter dan die van Nederland en Frankrijk, en maar half zo goed als die van Amerika. De export van goederen naar de EU crashte met 46% bij de effectieve uitstap tussen december 2020 en januari 2021. Ondertussen is dit wel hersteld tot op het precoronapeil, maar de megadeals met niet-EU-landen waarvan de brexiteers droomden, blijken een waanidee.
Arbeiderstekort
De brexit was vooral een stem tegen immigratie. Een studie van een denktank van eind vorig jaar raamt het nettoverlies van arbeiders en bedienden door brexit (‘stel dat de brexit niet had plaatsgevonden’) op 330.000 werknemers, of 1% van de arbeidspopulatie. De schok werd nog versterkt door het negatieve effect op de participatiegraad van de pandemie. Dat zorgt in sectoren zoals transport, logistiek, horeca en klein- en groothandel voor een nijpend tekort aan arbeiders en een hoge inflatie.
Ook Belgische bedrijven voelen het brexiteffect, zo blijkt uit analyses van het Verbond van Belgische Ondernemingen. Belgische bedrijven exporteren minder naar het Verenigd Koninkrijk en officiële cijfers tonen een vijfde minder exporterende ondernemingen. De Ierse denktank ‘Economic and Social Research Institute’ raamt de schade voor de Belgische export twee jaar na de scheiding op 26%. Voor de Europese Unie is dat 20%.
Nieuwe regels
De redenen voor de afgenomen export zijn bekend: bijkomende invoercontroles vertragen het transport en maken alles complexer. De meest ingrijpende maatregelen zijn nog op komst want uitgesteld. Zo komt er een UK-markering in plaats van de CE-markering. Door de invoering ervan zullen importerende bedrijven plots twee producten moeten maken: een dat voldoet aan de EU-regelgeving, en een voor de Britse. Zal het sop de kool waard zijn? Bij al te grote verschillen waarschijnlijk niet. Er komen ook controles op producten van plantaardige en dierlijke oorsprong. Het VK importeert ongeveer een derde van zijn voedsel en twee derde van de medicinale en farmaceutische producten vanuit de EU. Dat zet de politiek aan tot voorzichtigheid.
Bregret
De brexit ruimt plaats voor ‘bregret’. Meer dan de helft van de Britten is voorstander om de klok terug te draaien, en amper één op de vijf Britten stelt dat alles vlot gaat. Leedvermaak is ongepast, want alle studies wijzen ook op economische schade voor de EU. En in een multipolaire wereld staat een EU inclusief de Britten ook veel sterker dan een zonder. Voor het VK geldt dat dubbel, een nieuwe realiteit waarnaar premier Sunak vandaag ook verwijst.
“Diegenen die vooral somber zijn geworden over de brexit, zijn de zoomers van Gen Z die te jong waren om te stemmen in 2016 en de onbeslisten van 2016”, tweette academicus Math Goodwin enkele dagen geleden. Het grootste aandeel ‘leavers’ – 60% – was terug te vinden bij de 65-plussers. Tijd speelt dus in het voordeel van de ‘bregreteers’. De toenadering van de Britse premier vloeit voort uit het besef dat de ‘oplossingen’ voorgesteld door Labour de uitsluiting uit de Europese interne markt niet kunnen compenseren. Die erkenning is een voorbode voor een hernieuwde aanvraag – vroeg of laat – om zich bij de EU te voegen. Europa moet dan klaarstaan om, tegen de juiste voorwaarden, daaraan tegemoet te komen.
