Zijn onze filantropische activiteiten relevant? Dat vroeg BNP Paribas Fortis Foundation zich na 4 jaar werking af. Daarom liet de stichting in december 2013 een uitgebreide kwantitatieve en kwalitatieve impactstudie* uitvoeren door het onafhankelijke adviesbureau Cap Conseil.
Die studie moest het werk van de stichting sinds haar oprichting evalueren, de impact van de projecten op de begunstigden en de vzw’s meten en een beter inzicht geven in de behoeften van de verenigingen. Een legitieme doorlichting, die een aantal trends aan het licht heeft gebracht.
BNP Paribas Fortis Foundation wilde nagaan of zijn filantropische acties adequaat zijn. Daartoe trachtte het vooral te achterhalen in welke mate zijn financiële steun aan de behoeften van de doelgroepen beantwoordt en de coherentie tussen zijn verschillende programma’s te verifiëren, met de bedoeling zijn aanpak eventueel aan te passen.
Dringende behoeften als gevolg van armoede
De eerste vaststelling van de impactstudie was de omvang van de educatieve noden. Op de vraag aan de vzw’s om in enkele woorden de meest dringende behoeften van hun begunstigden te beschrijven (zowel binnen als buiten de opdracht van hun vereniging), gaf namelijk 40% van de 544 bevraagde verantwoordelijken het gebrek aan educatie en opleiding op als de meest schrijnende behoefte. Uit de impactstudie blijkt dus niet alleen dat er in België een sterk verband is tussen het gebrek aan educatie en opleiding, en sociaal-economische achterstand, maar ook dat het gebrek aan educatie een gevolg is van een jammer genoeg zeer efficiënt systeem van uitsluiting in het onderwijs (watervaleffect, zittenblijven, schooluitval). Dat systeem treft vooral kansarme families, zo blijkt uit het verslag.
Eurostat bracht dat fenomeen al eerder onder de aandacht. Het Europees bureau voor statistiek stelt namelijk dat in ons land meer dan 400.000 kinderen onder de armoedegrens leven. In Wallonië is dat het geval voor een kind op de vier, in Vlaanderen voor een op de tien. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt één pasgeborene op de vier geboren in een gezin zonder inkomen uit arbeid.
Naast het gebrek aan educatie en opleiding, brengt de impactstudie ook andere pijnpunten aan het licht, zoals inkomensgebrek, ziekte, integratieproblemen, moeilijke toegang tot cultuur of een woning. Allemaal noden waarmee een kwart van de vzw’s te maken heeft.
Tegenover die prioritaire noden blijken de acties van BNP Paribas Fortis Foundation, vooral via het Awards- en het Jumpprogramma, wel degelijk relevant. We herinneren eraan dat de Foundation al 4 jaar lang financiële steun geeft aan tal van educatieve projecten die hulp bieden aan kinderen en jongeren in moeilijkheden. Zo ging in 2013 maar liefst 833.000 euro naar de ondersteuning van educatieve projecten.
Vzw’s die lijden onder crisis en het moeilijk hebben om nieuwe projecten te financieren.
Door de economische crisis lijken de financiële middelen van de vzw’s steeds zwaarder onder druk te staan. Ook dat is een vaststelling van het rapport. In de perceptie die de vzw’s hebben over het verloop van hun middelen, wordt het voor hen steeds noodzakelijker om systematische hulp te zoeken. Bijna een vzw op de twee meent dat haar financiële middelen in de toekomst zullen verminderen, terwijl slechts 8% denkt dat ze zullen stijgen. Van de 44% vzw’s die ervan uitgaan dat hun middelen zullen dalen, vindt meer dan de helft dat die daling de vereniging in gevaar brengt (in totaal 113 van de 544 vzw’s). Bovendien leidt de economische crisis niet alleen tot een vermindering van de overheidsfinanciering, maar heeft wellicht ook gevolgen voor de giften van de particulieren. En net die giften van privépersonen blijven een belangrijke bron van inkomsten voor heel wat vzw’s.
Op de vraag om de moeilijkheden waarmee ze kampen hiërarchisch te rangschikken, geven de vzw’s aan dat de financiering van nieuwe projecten (27% van de ondervraagden), van materiaalaankopen (19%) en van hun basistaken (20%) de belangrijkste uitdagingen zijn.
De onontbeerlijke hulp van de private stichtingen
De verwachtingen die vzw’s tegenover de stichtingen koesteren voor de realisatie van hun projecten, zijn zeer hooggespannen. Zo zouden er volgens de vzw’s zonder de stichtingen zo goed als geen nieuwe projecten tot stand komen. Bijna zeven van de tien vzw’s vinden dat een stichting vooral projecten moet financieren en niet de recurrente uitgaven van de vzw’s. De impactstudie onderstreept dat de vzw’s hun projecten absoluut niet willen opgeven, omdat die projecten de positieve kracht achter hun activiteiten vormen en een concrete invulling geven aan hun wil om beter te doen, ook al maken ze de financiële situatie van de vzw’s nog ingewikkelder door de bijkomende werklast en kosten die ze meebrengen.
Ten slotte blijkt uit de studie ook dat er geen vraagtekens worden geplaatst bij de activiteiten van de private stichtingen. De betrokken giften worden als noodzakelijk en complementair ervaren. Ze financieren ‘projecten’, met andere woorden de uitwerking van nieuwe ideeën, nieuwe oplossingen… Wat de rol van BNP Paribas Fortis Foundation betreft, die wordt door de respondenten beoordeeld als relevant en nuttig bij de concretisering van nieuwe projecten en geniet als dusdanig erkenning bij de spelers in het veld.
Lichte bijsturing van het mecenaatsbeleid van BNP Paribas Fortis Foundation
Op grond van de besluiten van de impactstudie heeft de Foundation beslist om via een aantal initiatieven de efficiëntie van haar acties te verbeteren.
Zo zal ze voortaan binnen de vzw’s de voorkeur geven aan de implementering van nieuwe activiteiten. Daarnaast wil ze ook vooral projecten steunen waarvan de werking expliciet en gelijktijdig inspeelt op verschillende noden.
Ten slotte blijft de Foundation weliswaar de educatie van kansarme jongeren ondersteunen, maar zal ze daarbij voortaan de nadruk leggen op educatieve projecten die prioritair de armoedeproblemen van die kinderen en jongeren aanpakken.
|
Methodologie*
Voor zijn impactstudie gebruikte CAP Conseil verschillende middelen: een bibliografische analyse, die een algemeen beeld van de beginsituatie van de verenigingssector in België opleverde, een kwantitatieve en factoriële analyse van de gegevens die de Foundation in het kader van haar programma’s verzamelde, een tiental diepte-interviews en een online enquête. 544 van de 1.800 gecontacteerde vzw’s vulden de online vragenlijst in en iets minder dan de helft van de respondenten heeft nog nooit steun van de Foundation gekregen. BNP Paribas Fortis Foundation in enkele cijfers:
• Sinds 2010 kregen ruim 1.000 vzw’s hulp, waarvan 626 financiële steun, voor in totaal 3,6 miljoen euro. |