Wat met de Belgische consumptie?

We volgen de private consumptie (en de andere bbp-componenten) op aan de hand van de nationale rekeningen. Die worden op kwartaalbasis opgesteld. Traditioneel maakt de Nationale Bank één maand na een bepaald kwartaal een eerste schatting bekend van de economische groei in dat kwartaal. Dat is de zogenaamde ‘flash-raming’. Nog een maand later volgt dan een finaal cijfer, hoewel ook dat cijfer geregeld herzien wordt. Uiteindelijk kennen we het effectieve bbp en de onderliggende factoren, zoals de consumptie, slechts na enkele maanden vertraging. Kan dat sneller?

Real time consumer spending

Sinds begin 2020 volgen we de uitgaven van de gezinnen maandelijks op aan de hand van onze eigen cijfers. We aggregeren de geanonimiseerde uitstromen vanop de rekeningen die Belgische gezinnen bij ons aanhouden. Die uitstromen zijn een maatstaf voor de uitgaven die hebben plaatsgevonden. Onderstaande grafiek toont hoe de reeks kelderde tijdens de lockdowns die ons land doormaakte.

Onze maatstaf is geen perfect substituut voor de private consumptie. Wij kijken immers enkel naar betalingen die effectief hebben plaatsgevonden, niet naar zaken zoals kopen op afbetaling. Wel laten onze data toe om bijvoorbeeld in te zoomen op onze uitgaven tijdens de zomervakantie (+3-4%). We zagen ook een flinke toename van het aandeel e-commerce in onze totale uitgaven. 

Onderstaande grafiek toont hoe dat aandeel steeg tijdens de eerste lockdown. Geen wonder natuurlijk, met strikte beperkingen op welke winkels mensen effectief konden bezoeken. Opvallend is dat ons gedrag toen een voorafname bleek van de trend die zich later zou doorzetten. Het aandeel e-commerce in de totale uitgaven steeg volgens onze cijfers van 9% voor corona, tot ruim 20% volgens de recentste cijfers.

Kleinhandel

Naast de kwartaalreeksen van de nationale rekeningen publiceert Statbel ook maandelijks de omzetcijfers uit de kleinhandel. In een recente bijdrage stipten we al aan hoe die bleven stijgen in nominale termen, maar in volume aanzienlijk daalden. Onze uitgaven in de kleinhandel –  gecorrigeerd voor inflatie – liggen met andere woorden op het laagste peil in vier jaar. Een aanzienlijke gedragsverandering dus.

Dat betekent dat de omzetgroei in die sector volledig het gevolg is van stijgende prijzen. Dat lijkt vooralsnog niet te wegen op de kleinhandelaars. De faillissementscijfers liggen er relatief gezien lager dan in de rest van de economie. In de transport- en bouwsector bijvoorbeeld legden wel heel wat meer bedrijven de boeken neer dan voor corona.

Nu de inflatie stilaan normaliseert (zie eerdere bijdrage) komt die dynamiek ten einde. Kunnen de kleinhandelaars ons opnieuw verleiden? Dat zal de toekomst uitwijzen.