Opgepast voor de hoogconjunctuur

De hoge raad voor financiën (HRF) baseerde zich voor haar advies op de meest recente vooruitzichten van het planbureau. Daarin wordt voor 2018 en 2019 respectievelijk een aangroei van het BBP met 1.8% en 1.7% vooropgesteld. Die sterke groei zorgt ervoor dat het output gap² op het einde van 2019 nagenoeg gesloten zal zijn.

Conjunctuur

De Europese Commissie legt België als Medium Term Objective (MTO) een structureel begrotingsevenwicht op tegen 2020. Dit structurele saldo komt tot stand door het begrotingstekort te corrigeren voor zogenaamde “one shots”³ en cyclische factoren.  Die cyclische factoren compenseren zo bijvoorbeeld de meeruitgaven die de overheid maakt in moeilijke economische omstandigheden wanneer er meer uitkeringen worden betaald bij een hogere dan gemiddelde werkloosheid.

De voorbije jaren viel het structureel saldo telkens beter uit dankzij de correctie voor de cyclische factoren.^  Zo mocht de overheid in 2017 van Europa 0.4% van het BBP in mindering brengen van het nominale saldo. Het verbeteren van de conjunctuur zorgt ervoor dat volgens de berekeningen van de HRF de cyclische component vanaf 2019 niet langer zorgt voor een daling van het tekort. De overheid zal dus met andere woorden op zoek moeten naar nog méér geld om het MTO te realiseren.

Begroting

De scenario’s van de HRF staan afgebeeld op onderstaande grafiek. Bij ongewijzigd beleid zal het structurele tekort oplopen van 1% (2017) tot 1.9% (2020) van het BPP. De HRF adviseert om in 2018 een verbetering van 0.25% te realiseren. In vergelijking met de begroting die het planbureau voor dit jaar voorrekende moet er dan een gat gedicht worden van 0.7% of bijna 3 miljard.  De vereiste inspanningen voor 2019 en 2020 bedragen in totaal nog eens 1.2% van het BBP in vergelijking met de cijfers van het planbureau. 

In mei krijgt de regering van de Europese Commissie haar rapport: dat wordt weer een hele zomer strafwerk schrijven...

² Met "output gap" wordt bedoeld hoever een economie verwijderd is van haar evenwicht. Een negatief output gap impliceert dat er minder wordt geproduceerd dan mogelijk. Een langere periode van boven-gemiddelde groei zorgt ervoor dat het output-gap gesloten wordt.

³ De regering bekwam van Europa recent nog de goedkeuring om de extra uitgaven voor asiel (in navolging van de vluchtelingencrisis) en veiligheid (na de aanslagen van 22/3) als “one shots” in mindering te brengen van het tekort.

^ De correctie wordt berekend door het output-gap, zelf al een behoorlijk abstract en weinig stabiel gegeven, te vermenigvuldigen met 0.61. Dit getal komt uit de koker van de EC-economen en drukt de elasticiteit van de overheidsinkomsten uit in functie van de stand van de economie.