Nowcasting Belgian GDP

In 2020 krompen alle Europese economieën, dit jaar volgt het herstel. Eind maart lag het Bruto Binnenlands Product (BBP) in de Eurozone 5.1% onder het pre-corona niveau, gemeten in het vierde kwartaal van 2019. De Belgische economie ligt, net als die van onze noorderburen, wat voor op de andere Europese landen. België moet nog een kleine 4% goedmaken, Nederland zelfs maar 3.4%.

Dat is een rechtstreeks gevolg van de verrassend sterke groei in het eerste kwartaal. De cijfers van de Nationale Bank (NBB) tonen aan dat alle onderliggende BBP-componenten hieraan bijdroegen.

 De verdere versoepelingsmaatregelen vuurden de private consumptie aan en ook de overheidsbestedingen klommen hoger. De totale investeringen stegen tot pre-corona niveau, hoewel onderliggend de bedrijfsinvesteringen in reële termen nog geen volledig herstel realiseerden.

Ondertussen zijn we voorbij halfweg in het tweede kwartaal. De sinds maart aangekondigde versoepelingen doen hopen dat de economische groei verder toenam. Om zeker te zijn moeten we in principe wachten op de finale kwartaalcijfers die de NBB eind augustus zal vrijgeven. Maar dankzij een gloednieuw nowcasting-model kunnen wij vast vooruitblikken.

Wat is nowcasting?

Een economie is een complex systeem, met verschillende actoren en tal van geldstromen. Het is niet evident om bijvoorbeeld de toegevoegde waarde, die gedurende een kwartaal werd voortgebracht, rechtstreeks te meten. Dat kost moeite en vooral ook tijd. De meeste economische reeksen komen dan ook maar met enige vertraging beschikbaar. Die vertraging kan gaan van enkele dagen voor de vertrouwensindicatoren, tot enkele maanden voor de nationale rekeningen.

Nowcasting-modellen hebben tot doel om sneller tot een cijfer te komen. Sommige modellen laten zelfs toe om een uitspraak te doen over een periode die nog niet werd afgerond, het “nu” dus. Zo ook de Business Cycle Monitor, die de NBB sinds eind 2019 publiceert.

De onderliggende modellen maken gebruik van zowel “harde” indicatoren, zoals werkloosheidscijfers, als meer kwalitatieve gegevens. In deze laatste categorie vinden we vooral sentimentmetingen terug zoals het consumenten- en bedrijfsvertrouwen. Deze klassieke aanpak heeft zeker zijn meerwaarde, maar blijft afhankelijk van cijferreeksen die vaak maar met enige vertraging beschikbaar komen. Wat als we bijna live de stand van de economie zouden kunnen aflezen?

Nowcasting 2.0

Samen met de Universiteit Gent staken wij de voorbije weken de koppen samen om een nowcasting-model te ontwikkelen. Naast de klassiek informatiebronnen, dewelke onder meer door de NBB benut worden voor haar BCM, konden wij ook beschikken over een unieke bank-index.

Deze bank-index, gebaseerd op geanonimiseerde, geaggregeerde transactiedata, vat de wekelijkse evolutie samen van de omzet die onze bedrijfsklanten realiseerden. Zoals op onderstaande grafiek te zien is, correleert deze index sterk met de effectieve BBP-groei, gemeten door de NBB.

De index volgt duidelijk de opeenvolgende verstrengingen en versoepelingen doorheen 2020. De versoepelingen, waarbij ook de horeca deels werd heropend, gaan samen met een versnelling van groei. Het valt op dat er de laatste weken van mei een kleine terugval was. Modellen die zich baseren op minder recente data zouden de terugval gemist kunnen hebben. De bank-index lijkt dus voorspellende waarde te hebben. Maar presteert deze ook beter dan een klassiek model?

Nowcasting in 2021

Onderstaande weergave vat de prestaties van de verschillende modellen samen, met op het linker paneel het eerste kwartaal van dit jaar en rechts het tweede. Naast de effectieve voorspelling wordt er per model ook getoond hoe groot de onzekerheid van het model is. Een korter balkje wijst op een kleinere onzekerheid.

Op het linker paneel is te zien hoe de onzekerheid op zowel het klassieke (“macro only”) als op het model met énkel de bank-index (“bank only”) een stuk groter is dan wanneer beiden gegevens worden gecombineerd in één model. Het is dit laatste model dat in het eerste kwartaal de flashraming het best benaderde. Ook het finale groeicijfer viel binnen de onzekerheidsband van het gecombineerde model.

In het tweede kwartaal zien we een gelijkaardig beeld. Hier valt op dat het klassieke (“macro only”) model een stuk meer onzekerheid bevat dan de andere modellen. Het gecombineerde model schuift als finale voorspelling een groeivoet voor het 2^e kwartaal van 1.1% naar voor, een lichte versnelling ten opzichte van het eerste kwartaal.

De NBB van haar kant publiceerde gisteren haar BCM. Op basis van een combinatie van modellen en menselijke input komen zij tot een schatting van 1.3%. Dat ligt niet zo gek ver af van onze eigen nowcast. De voornaamste verklaring is vermoedelijk de vertraging die wij eind mei observeren in onze wekelijkse data, die mogelijks nog onvoldoende tot uiting kwam in de maandelijkse cijfers waarop de NBB zich baseert.

Belangrijker dan het finale resultaat* is de wetenschap dat nowcasting niet langer toekomstmuziek hoeft te zijn. Door het slim aanwenden van publiek en geanonimiseerde interne data kunnen we onze vinger in “real time” aan de economische pols houden, en dat in de nasleep van de grootste economische schok sinds de tweede wereldoorlog. Een hoopgevende gedachte voor de beleidsmakers in dit land.

* De NBB publiceert eerste een flashraming (eind juli) en nadien een finale berekening van het BBP in Q2 (eind augustus).