NAFTA: Wat valt er te winnen bij heronderhandeling?

Canada en Mexico zijn cruciale handelspartners van de VS. De bovenste grafieken tonen aan hoe goederen- en dienstenstromen tussen de drie landen sterk toenamen sinds de start van het akkoord. Diverse productieketens lopen over de grenzen heen: de landen drijven niet enkel handel, ze produceren ook samen.  Zo zou volgens een studie uit 2011 goed 40% van de toegevoegde waarde van de Mexicaanse export naar de VS, afkomstig zijn van de VS zelf. Dit betekent dus dat de VS intermediaire goederen exporteert en ze nadien in een afgewerkte vorm opnieuw invoert.

De auto-industrie is hiervan het beste voorbeeld. De VS importeerde in 2015 voor 78 miljard aan wagens vanuit Mexico, met voorsprong de belangrijkste handelsstroom in die richting tussen de twee landen. Het handelstekort ten aanzien van Mexico zou volledig verdwijnen in afwezigheid van deze dynamiek.

Dit werd bevestigd door een onderzoek van de OESO. Het totale handelstekort ten opzichte van Mexico daalt drastisch wanneer wordt uitgedrukt in termen van toegevoegde waarde, wat nogmaals benadrukt hoe verstrengeld de productieprocessen zijn.

Slecht lijkt NAFTA dus niet uit te pakken voor de VS. Een heronderhandeling kan dan op zich nog steeds een goed idee zijn, als je zelf in een sterke positie staat…maar dat lijkt niet het geval.

Mexicaanse invoer zorgt voor veel jobs in de VS. Een recente studie toonde aan dat ruim 5 miljoen Amerikaanse werknemers afhankelijk zijn van de handel met de zuiderburen. Die jobs komen op de tocht bij een eventueel einde van NAFTA.

Daarnaast geldt nog een andere beperking in geval het akkoord zou worden ontbonden.

De regels van de Wereld HandelsOrganisatie (WHO) stipuleren maximale invoerheffingen voor de verschillende leden van het verbond. De VS engageerden zich in het verleden samen met andere westerse landen tot steeds lagere heffingen. Mexico deed dit niet en zou gemiddeld tot 35% kunnen aanrekenen op de invoer van landen waar het géén preferentieel akkoord mee heeft.

Uit de onderste grafiek blijkt duidelijk dat vooral de uitvoer van de VS naar Mexico schade zou oplopen wanneer de standaard-heffingen van kracht worden. Onder de huidige regels van het WHO heeft Mexico dus eenvoudigweg veel meer bewegingsruimte dan de Amerikanen.

Maar zover hoeft het zelfs niet te komen. Handley en Limao onderzochten eerder dit jaar de economische impact van het toegenomen risico op een handelsoorlog. De dreiging van een verhoogde heffing op de eigen export alleen al kan volstaan om handel en investeringen in het thuisland te doen afnemen.

Zo bekeken is het plots veel minder duidelijk welke baten er voor de VS te halen zijn met een heronderhandeling.

Trump zal hoe dan ook eerst zijn “trade representative” moeten aanstellen. Het financieel comité van de senaat zette vorige week alvast het licht op groen voor Robert Lighthizer. De verwachting is dat zijn aanstelling binnen twee weken door de volledige senaat bekrachtigd wordt. En nadien dan gelijk het vliegtuig op…of was dat misschien toch niet zo’n goed idee?