Een dodelijk verschil

Het einde van de coronamaatregelen en de oorlog in Oekraïne hadden een nooit eerder geziene en spectaculaire explosie van de gasprijzen in Europa tot gevolg. Sinds begin dit jaar kende de gasprijs een echte schommeling tussen ‘maal drie’ en ‘maal achttien’ vergeleken met de situatie die jarenlang had bestaan. Niet voor niets hadden velen ervoor gekozen om met gas te verwarmen in plaats van met stookolie of elektriciteit: gas is minder vervuilend, goedkoper en stabieler qua prijs … tot 2022 dan toch.

Strategische blunder

De te grote afhankelijkheid van Europa van Russisch gas blijkt een kolossale strategische vergissing te zijn geweest waarvoor Europa vandaag een hoge prijs betaalt. En het risico is reëel dat dat nog een hele tijd zal duren.

Vanaf de start van het conflict werd een race ingezet om Russisch gas te vervangen: zo werd de uitvoer van vloeibaar gas uit de VS omgeleid van Azië naar Europa. Vandaag is bijna drie vierde van het vloeibaar gas dat de Verenigde Staten uitvoeren, voor Europa bestemd. In 2021 kochten we er slechts een derde van onze gasbehoefte terwijl de rest van elders kwam, voornamelijk uit Rusland.

Ongekende impact op de koopkracht

De sterke stijging van de gasprijzen gaat een gigantische impact hebben op de koopkracht van de gezinnen die met gas verwarmen. En wat nog verontrustender is, zeker voor een land als het onze, is dat niemand echt weet wat de toekomst nog brengt. Slechts weinigen hebben immers een slimme meter waarmee ze hun verbruik dagelijks kunnen opvolgen. De jaarlijkse meteropname gebeurt in de lente. En pas op dat ogenblik zal iedereen weten hoeveel het gas werkelijk gekost heeft: een serieus zwaard van Damocles in deze tijden van galopperende inflatie en dalende koopkracht. Heel wat gezinnen kregen al een voorsmaakje van wat die post hen kan kosten toen ze in april 2022 hun afrekening van 2021 ontvingen en zagen welke nieuwe maandelijkse voorschotten hun leverancier hun de volgende twaalf maanden voorstelde! In bepaalde gevallen is dat voorschot geëxplodeerd en bedraagt het soms ronduit evenveel als hun huur of de maandelijkse aflossing van hun hypothecaire lening. Een zware schok waaraan sommigen met moeite het hoofd kunnen bieden!

Gas blijft duur in Europa

De Verenigde Staten bevinden zich in een heel andere situatie dan de rest van de wereld, want zij zijn volledig onafhankelijk op energievlak: het schaliegas laat hen toe zeer grote hoeveelheden gas te produceren, dat ze in vloeibare vorm exporteren. De gasprijs in de VS is dus aanzienlijk lager dan elders in de wereld en in Europa. Bijgevoegde tabel toont het verschil tussen die prijzen. Heden betaalt Europa haar gas 18 keer duurder dan in 2019. De VS slechts 3 keer duurder tov de periode voor Covid. Een opvallend verschil. Nu begrijpt u beter waarom de energiecrisis, die Europa zwaar treft, verschillende gevolgen heeft aan beide kanten van de Atlantische oceaan! En het monetair beleid wordt er sterk door beïnvloed: in de VS zijn de rentevoeten duidelijk en aanzienlijk gestegen, terwijl we in Europa voelen dat de ECB zich in de eerste plaats bekommert om de economische groei en drama’s tracht te vermijden. De VS zullen de strijd tegen de inflatie makkelijker kunnen winnen omdat de gasprijs er laag is gebleven en de economie zich al in een recessie bevindt. Dat blijkt uit de bbp-cijfers van het tweede kwartaal. Het heeft geen zin te vrezen voor de richting die het standpunt van de Fed zal uitgaan. Die zal zijn rentetarieven optrekken tot op het ogenblik dat de inflatiecijfers in rustiger vaarwater komen. De situatie in Europa is uiteraard totaal anders, want de inflatie is er ontploft terwijl de gasprijs hoog gaat blijven. Daardoor moet voorzichtig worden omgesprongen met rentestijgingen, want de economie is door haar energieafhankelijkheid zeer broos.

De winterperiode zal de druk in Europe onderhouden

De winter komt eraan en in Europa en Azië zijn al grote manoeuvres begonnen om gasvoorraden op te bouwen. China, Japan en Zuid-Korea zijn de grootste drie invoerders van vloeibaar gas ter wereld. Niet verwonderlijk dat de concurrentie woedt en de gasprijzen exploderen. Een situatie die minstens tot het voorjaar 2023 gespannen zal blijven.