Eén voor allen, allen voor één

Na de diepe crisis kijken de financiële markten vooruit richting de grote heropleving. Hoe anders verklaren dat de Stoxx-600 index zich op een zucht van zijn absolute piek van net voor Covid bevindt. In de VS, waar de bedrijfs- en gezinssteun met bakken uit de lucht blijft vallen, noteert de S&P500-index 12 procent boven de piek van februari 2020. Zelfs de groeimarkten, verenigd in de STOXX Emerging Market ESG-1500 index, noteren 6% boven hun pre-corona top.

Groeilanden

Historisch is een sterke prestatie van de groeimarkten gestoeld op een zwakke dollar, stijgende grondstoffen en een wereldwijde economische groei. Een verandering van strategie door de Amerikaanse centrale bank maakt dat ze deze keer veel langer dan in het verleden zal wachten alvorens de rente op te trekken. De inflatie moet duurzaam door de 2 procentgrens gaan en het belang van het bereiken van volledige tewerkstelling is sinds de strategiewijziging met stip gestegen. Hoop op een succesvolle vaccinatiecampagne wereldwijd onderstut de stijgende grondstoffen en het vooruitzicht van wereldwijde economische groei.

Een wereldwijde economische heropleving kan maar volgehouden worden indien heel de wereld covidvrij wordt verklaard. Dat vooruitzicht botst echter vierkant met het vaccinnationalisme dat de Westerse landen vandaag ten toon spreiden. “Eigen volk eerst”, luidt het motto, en sommige regio’s dreigen zelfs met een exportverbod. Wij willen onze vaccins, en dat de anderen er dan minder krijgen, dat kan ons niet schelen.

Moraal falen

Die strategie getuigt van een wat de Wereldgezondheidsorganisatie noemde “catastrofaal moraal falen”. Half januari kloeg de WHO aan dat er amper 25 (25!!) dosissen toegediend waren in de armste landen, tegenover 39 mio in de rijke landen. Die hebben zich ondertussen verzekerd van 4,2 mrd dosissen voor 1 mrd mensen of zo’n 75% van alle overheidsbestellingen. Arme landen hebben 675 mio dosissen kunnen bemachtigen.

Met de huidige vaccinatierace – hoe sneller we groepsimmuniteit bereiken, hoe sneller een volledige normalisering – leggen de ontwikkelde landen tevens een ongeziene kortzichtigheid aan de dag. Zelfs al is er in Europa een vertraging met een tweetal maanden in het uitrollen van de vaccinatiecampagne, dan nog wordt groepsimmuniteit bereikt ergens eind 2021. Aan het huidige tempo kunnen de groeilanden mikken op 2023 / 2024.

Hoe langer het virus wereldwijd ronddwaalt, hoe meer mutaties het zal ondergaan. De Britse variant is meer besmettelijk, wat de grens om de groepsimmuniteit te bereiken alleen maar verhoogt. Door de grotere besmettelijkheid, is die grens toegenomen van om 77% naar 88% van de bevolking die gevaccineerd moet worden.

Vaccin resistent

Op korte termijn is het zo dat hoe sneller men iedereen inent, hoe minder kans de nieuwe variant heeft om zich te verspreiden. Maar hoe langer men globaal toelaat het virus te laten muteren, hoe groter de kans op een vaccin-resistent virus. Mogelijk is dat iets wat zich nu aan het afspelen is in de Braziliaanse miljoenenstad Manaús. Knock-out geslagen door de eerste golf van Covid-19, zaait een gemuteerd virus vandaag opnieuw dood en verdriet, waarschijnlijk omdat de slachtoffers van de eerste golf niet immuun zijn voor de nieuwe soort. Zuid-Afrika is gestopt met de uitrol van het Oxford/AstraZeneca-vaccin nu blijkt uit voorlopige data dat het vaccin geen bescherming biedt tegen een milde en matige vorm van de ziekte veroorzaakt door een nieuwe, lokale variant van het virus.

“De heersende combinatie van vaccinatie-nationalisme en halfopen grenzen is een verliezende strategie", stelt de Franse econoom Jean Pisani-Ferry. Gaan de Westerse landen hun buitengrenzen hermetisch op slot doen om een verspreiding te voorkomen? Zelfs als zou dit mogelijk zijn, dan nog haalt een volledig ontwrichte aanvoerketen de Westerse economieën onderuit. De aanvoer van de noodzakelijke tussenproducten en grondstoffen stopt. En vroeg of laat bereikt het virus ook de volledig gevaccineerde Westerse landen

Hulp

Hoe kunnen we zo’n doemscenario voorkomen? De evidente conclusie is dat we de armere landen moeten helpen met vaccins. En veel hoeft dat zelfs niet te kosten. Covax, het programma van de Wereldgezondheidsorganisatie dat overal ter wereld betaalbare vaccins ter beschikking wil stellen, heeft 27 miljard dollar nodig. Daarmee bereikt het haar doelstelling van het inenten van 2 miljard mensen in de arme landen tegen eind 2021.

Dat is wisselgeld in verhouding tot de 9.000 miljard aan geraamde output die we de komende 2 jaar zouden verliezen als we de ontwikkelingslanden NIET inenten. 4.500 miljard dollar is daarvan voor rekening van het westen, goed voor 2 jaar verlies aan trendgroei. En zolang covid wereldwijd niet onder controle is, gaan de mutaties door en stokt het economisch herstel.

Hoopvol

Het goede nieuws is dat Joe Biden, de nieuwe president van de VS, Covax heeft vervoegd en de terugtrekking van Donald Trump uit de Wereldgezondheidsorganisatie heeft ongedaan gemaakt. Alle beleidsverantwoordelijken moeten beseffen dat de strijd tegen corona globaal moet gevoerd worden. Het is één voor allen, allen voor één. Een andere keuze is er niet. Toch niet als we het toekomstperspectief van jaren van massasterfte, herhaalde lockdowns, economische rampspoed en politieke disfunctie willen vermijden.