Dynamische bedrijven: verschijnen en verdwijnen
Amerikaanse bedrijven werden de voorbije jaren minder dynamisch. Dat concluderen Jason Furman, Peter Orszag en Wilson Powell in hun bijdrage voor PIIE (Peterson Instutute for International Economics). Zij onderzochten hoeveel bedrijven er in de VS jaarlijks werden opgericht en opgedoekt. Dat deden ze aan de hand van geboorte- en sterftecijfers, respectievelijk het percentage van de actieve bedrijven die in een bepaald jaar opgericht worden, dan wel de boeken sluiten. Op onderstaande grafiek is te zien hoe er de laatste jaren nog maar 5% nieuwe bedrijven bijkomen per jaar, terwijl dat 30 jaar eerder nog om het drievoud ervan ging.
Het proces van creatie (en vernietiging) van bedrijven wordt gezien als een belangrijke voorwaarde voor innovatie in de economie. De vertraging van dit proces kan leiden tot verstarring van het economische weefsel en een efficiënte allocatie van de beperkte productiemiddelen bemoeilijken. Is deze trend van afnemende dynamiek een exclusief Amerikaans fenomeen? Wij namen de proef op de som.
België: Stabiel niet-dynamisch
Via Eurostat zijn de gegevens terug te vinden over geboortes en sterftes voor de bedrijfseconomie* sinds 2008. De grafiek hieronder toont hoe het aantal opgerichte bedrijven, als % van het totaal aantal actieve bedrijven in hetzelfde jaar, voor België vrijwel stabiel bleef rond 6%**. Dat was in 2016, het laatste jaar waarvoor de gegevens beschikbaar waren, een stuk lager dan het Europese gemiddelde van 10%. Ook in de buurlanden worden er relatief gezien meer bedrijven opgericht, hoewel de kloof met Duitsland de voorbije jaren almaar kleiner werd.
Ook wat betreft de bedrijfs-sterftes toont onderstaande grafiek een stabiele evolutie in België, met gemiddeld zo’n 3%. De Franse en vooral de Nederlandse economie zijn een stuk dynamischer: in 2015 had een Nederlands bedrijf bijna driemaal zoveel kans om te worden opgedoekt dan een Belgisch bedrijf. In Duitsland overtreffen de bedrijfs-sterftes zelfs de geboortes. Daar daalde het aantal bedrijven over de beschouwde periode van 10 jaar met 6%.
Impact op de economie
De matige dynamiek van de Belgische bedrijven kan een belangrijke rem zijn op de economische groei op de lange termijn. Er werden de voorbije jaren al initiatieven genomen om de lage sterftecijfers aan te pakken, zoals beschreven in deze bijdrage van Koen De Leus. Om een echt dynamische economie te creëren is het echter cruciaal dat ook het ondernemerschap wordt gestimuleerd.
* Het gaat hierbij over de NACE-codes B-N, “industrie en marktdiensten”, met uitzondering van holdings. Deze zelfde categorie wordt ook gebruikt in de verslaggeving van Statbel.
** De economen Bijnens en Konings concluderen op basis van de meer geraffineerde data-set dat de geboortes, exclusief ondermeer management- en patrimoniumvennootschappen een dalend verloop vertonen.
