De uitbundigheid van sommige markten verontrust de ECB

De eurozone komt er geleidelijk aan weer bovenop, met een activiteit die zich goed herstelt na de zware terugval in 2020. Sinds het einde van het eerste kwartaal van 2021 is er weer volop groei, maar de Europese Centrale Bank (ECB) maakt zich zorgen over nieuwe dreigingen, waarop ze dieper ingaat in haar recentste Financial Stability Review.  Aan de basis van die bezorgdheid liggen de vastgoedprijzen die nagenoeg overal omhoogschieten, wat de financiële sector op termijn zou kunnen verzwakken.

Volgens de ECB maken de toenemende tekenen van overwaardering op de woningmarkten in de hele eurozone, een correctie waarschijnlijk, met name in de landen waar de waarderingen al hoog zijn.

Hoe groot is het probleem?

In het tweede kwartaal schoten de vastgoedprijzen in de eurozone met 7,3 % omhoog, de sterkste stijging sinds 2005, in een context van versoepeling van de kredietvoorwaarden. Dat hausseverschijnsel is niets nieuws en de prijsstijging was al voor de coronacrisis ingezet, maar na het einde van de lockdown in 2020 begon de vraag opnieuw en nog sterker te stijgen, met een rente die historisch laag bleef.

De kredietverlening aan particulieren ging overal pijlsnel de hoogte in. In België bereikten de uitstaande kredieten zeer hoge niveaus, zoals de blijkt uit de grafiek hiernaast.

De ECB vreest een versoepeling van de kredietvoorwaarden en overweegt dan ook om de macroprudentiële beleidsmaatregelen weer te activeren. Dat zou erop neerkomen dat de banken extra kapitaalbuffers moeten aanleggen. Nochtans zijn de banken in de eurozone in het derde kwartaal ermee begonnen de voorwaarden voor kredieten aan particulieren weer te verstrengen. In Frankrijk moeten de banken bijvoorbeeld vanaf 1 januari 2022 een maximale schuldgraad van 35% en een looptijd van 25 jaar of minder voor kredieten in acht nemen. In België zal bij elke aankoop van een gebouw een waardeschatting verplicht zijn, om te voorkomen dat banken panden met een overschatte waarde financieren.

Te hoge beurzen  

De ECB wijst ook op de risico's die verbonden zijn aan de recente records op de financiële markten, waarbij in sommige segmenten grote 'uitbundigheid' ontstaat. Dat doet vrezen voor overschattingen op bepaalde markten, waardoor het risico op marktcorrecties nog zou vergroten. Ook dat kan negatieve gevolgen hebben voor de financiële sector.

Bevredigend rapport voor de banksector

De ECB erkent in haar rapport dat de situatie van de banken in de eurozone gunstig blijft, met recordresultaten in het derde kwartaal, ondersteund door het herstel en lagere financiële voorzieningen. De ECB zegt ook oog te hebben voor de gevolgen die de geleidelijke stopzetting van de steunmaatregelen door de verschillende regeringen zou kunnen hebben voor de activiteit en de balans van de banken.

Ten slotte herinnert de ECB eraan dat de rendabiliteit van de banken uit de eurozone nog altijd lager is dan die van de niet-Europese banken en dat de uitdagingen die vóór de crisis golden, onveranderd blijven: beperkte diversificatie van de inkomsten, overcapaciteit en zwakke marges, in een context van lage rente.